Tìm Hiểu Những Vấn Đề Chung Liên Quan Về Thuế Nhà Thầu
Thuế luôn luôn là vấn đề được doanh nghiệp, cá nhân đặc biệt quan tâm vì tiền thuế mà doanh nghiệp, cá nhân phải đóng ảnh hưởng một phần đến lợi nhuận sau thuế của chính cá nhân, tổ chức đó. Thực chất, mục đích khi các bên không kể là tổ chức, cá nhân khi tham gia một giao dịch thì họ đều mong muốn tối đa hóa lợi nhuận, giảm thiểu tối đa các chi phí và trong đó đặc biệt là cân nhắc đến số tiền thuế mà họ phải đóng. Hiện nay, các giao dịch xuyên biên giới diễn ra ngày càng đa dạng hơn nhờ vào sự phát triển của internet, các bên có thể cung cấp dịch cấp như dịch vụ tư vấn, dịch vụ môi giới mà hoạt động cung ứng này diễn ra tại hai quốc gia khác nhau.
Vấn đề đặt ra là tổ chức hay cá nhân nước ngoài có thu nhập phát sinh từ hoạt động cung ứng dịch vụ tại Việt Nam, ví dụ như cá nhân người Singapore môi giới cho một thương nhân Việt Nam để tìm người mua hàng hóa thì số tiền mà bên môi giới là tổ chức nước ngoài, cá nhân người nước ngoài được thanh toán đó có phải thực hiện nghĩa vụ đóng thuế hay không? Nếu có thì đó là loại thuế gì? Mức thuế suất được áp dụng như thế nào,...?
Vấn đề đặt ra là tổ chức hay cá nhân nước ngoài có thu nhập phát sinh từ hoạt động cung ứng dịch vụ tại Việt Nam, ví dụ như cá nhân người Singapore môi giới cho một thương nhân Việt Nam để tìm người mua hàng hóa thì số tiền mà bên môi giới là tổ chức nước ngoài, cá nhân người nước ngoài được thanh toán đó có phải thực hiện nghĩa vụ đóng thuế hay không? Nếu có thì đó là loại thuế gì? Mức thuế suất được áp dụng như thế nào,...?
Để trả lời cho những câu hỏi trên khi tổ chức nước ngoài, cá nhân nước ngoài có thu nhập phát sinh tại Việt Nam thì họ phải đóng thuế nhà thầu. Theo đó, số tiền thuế phải đóng thuế dựa theo một tỷ lệ nhất định trên phần thu nhập phát sinh. Thuế nhà thầu (Foreign Contractor Tax) là một loại thuế mà tổ chức nước ngoài, cá nhân nước ngoài phải đóng khi phát sinh thu nhập từ cung ứng dịch vụ hoặc dịch vụ gắn với hàng hóa tại Việt Nam. Hiện nay, văn bản pháp luật điều chỉnh chính về thuế nhà thầu được quy định tại Thông tư 103/2014/TT-BTC ngày 06 tháng 8 năm 2014 hướng dẫn thực hiện nghĩa vụ thuế áp dụng đối với tổ chức, cá nhân nước ngoài kinh doanh tại việt nam hoặc có thu nhập tại Việt Nam (sau đây gọi là “Thông tư 103/2014”) . Tùy từng trường hợp mà người chịu thuế là tổ chức nước ngoài hay cá nhân nước ngoài thì đối chiếu và áp dụng văn bản hướng dẫn tương ứng.
Từ định nghĩa nêu trên, ta xác định đối tượng áp dụng[1] thuế nhà thầu đó là “tổ chức nước ngoài, cá nhân nước ngoài thu nhập phát sinh tại Việt Nam trên cơ sở hợp đồng, thỏa thuận hoặc tổ chức, cá nhân nước ngoài thông qua tổ chức, cá nhân Việt Nam để thực hiện việc đàm phán, ký kết các hợp đồng đứng tên tổ chức, cá nhân nước ngoài,…”. Theo đó, tổ chức nước ngoài bao gồm (i) có cơ sở thường trú tại Việt Nam và (ii) không có cơ sở thường trú tại Việt Nam; cá nhân nước ngoài bao gồm (i) cư trú tại Việt Nam và (ii) không cư trú tại Việt Nam. Tuy nhiên, không phải bất kỳ trường hợp nào mà tổ chức nước ngoài, cá nhân nước ngoài đều phải đóng thuế nhà thầu[2].
Điều này có nghĩa là chỉ những tổ chức nước ngoài, cá nhân nước ngoài khi thuộc một trong những trường hợp được quy định tại điều 2 Thông tư 103/2014 thì sẽ không phát sinh nghĩa vụ đóng thuế nhà thầu dù có các hoạt động kinh doanh thuộc đối tương chịu thuế. Ví dụ như một cá nhân có thu nhập từ dịch vụ được cung cấp và tiêu dùng nhưng hoạt động cung cấp và tiêu dùng đó không nằm trong lãnh thổ Việt Nam. Theo đó, căn cứ khoản 3 Điều 2 Thông tư 103/2014, cá nhân nước ngoài sẽ không thuộc sự điều chỉnh của thuế nhà thầu, tức không phát sinh nghĩa vụ đóng thuế. Để cụ thể hơn thì đối với tổ chức nước ngoài sẽ đóng hai loại thuế là thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế giá trị gia tăng.
Từ định nghĩa nêu trên, ta xác định đối tượng áp dụng[1] thuế nhà thầu đó là “tổ chức nước ngoài, cá nhân nước ngoài thu nhập phát sinh tại Việt Nam trên cơ sở hợp đồng, thỏa thuận hoặc tổ chức, cá nhân nước ngoài thông qua tổ chức, cá nhân Việt Nam để thực hiện việc đàm phán, ký kết các hợp đồng đứng tên tổ chức, cá nhân nước ngoài,…”. Theo đó, tổ chức nước ngoài bao gồm (i) có cơ sở thường trú tại Việt Nam và (ii) không có cơ sở thường trú tại Việt Nam; cá nhân nước ngoài bao gồm (i) cư trú tại Việt Nam và (ii) không cư trú tại Việt Nam. Tuy nhiên, không phải bất kỳ trường hợp nào mà tổ chức nước ngoài, cá nhân nước ngoài đều phải đóng thuế nhà thầu[2].
Điều này có nghĩa là chỉ những tổ chức nước ngoài, cá nhân nước ngoài khi thuộc một trong những trường hợp được quy định tại điều 2 Thông tư 103/2014 thì sẽ không phát sinh nghĩa vụ đóng thuế nhà thầu dù có các hoạt động kinh doanh thuộc đối tương chịu thuế. Ví dụ như một cá nhân có thu nhập từ dịch vụ được cung cấp và tiêu dùng nhưng hoạt động cung cấp và tiêu dùng đó không nằm trong lãnh thổ Việt Nam. Theo đó, căn cứ khoản 3 Điều 2 Thông tư 103/2014, cá nhân nước ngoài sẽ không thuộc sự điều chỉnh của thuế nhà thầu, tức không phát sinh nghĩa vụ đóng thuế. Để cụ thể hơn thì đối với tổ chức nước ngoài sẽ đóng hai loại thuế là thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế giá trị gia tăng.
Thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế gia tăng của tổ chức kinh doanh sẽ áp dụng quy định hướng dẫn tại Thông tư 103/2014. Trường hợp là cá nhân nước ngoài sẽ đóng thuế thu nhập cá nhân và thuế thu nhập giá trị gia tăng. Trong đó, phần thuế thu nhập cá nhân chịu sự điều chỉnh của hệ thống văn bản điều chỉnh liên quan về thuế thu nhập cá nhân; còn thuế giá trị gia tăng sẽ được áp dụng theo quy định tại Thông tư 103/2014.
Để làm rõ hơn về nội dung trên, hãy xem xét trường hợp cụ thể như sau: bên A (quốc tịch Việt Nam) muốn tìm đối tác để mua hàng hóa bên A sản xuất. Theo đó, bên A thỏa thuận trên hợp đồng môi giới với bên B là cá nhân (quốc tịch Đài Loan) để bên B môi giới cho Bên A bán hàng cho bên C (Việt Nam). Hàng hóa bán ra sẽ tiêu thụ tại Việt Nam do bên C là bên mua và cũng là bên phân phối. Bên B đã hoàn thành nghĩa vụ môi giới giữa bên A và bên C. Dựa vào hợp đồng môi giới thì bên B được bên A thanh toán phí môi giới.
Vậy, xem xét trong trường hợp nêu trên thì bên B là cá nhân nước ngoài; có thu nhập phát sinh tại Việt Nam; bên B cung cấp dịch vụ môi giới cho bên A. Do đó, trước khi bên A thanh toán phí môi giới theo hợp đồng môi giới thì bên A có nghĩa vụ khấu trừ một khoản tiền từ lợi nhuận mà bên B có được để đóng thuế nhà thầu[1] (khấu trừ tại nguồn). Bên B sẽ đóng thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân. Về thuế gia trị gia tăng[2], mức thuế suất đối với trường hợp của bên B mức thuế suất là 5% , căn cứ tính thuế là doanh thu tính thuế giá trị gia tăng và tỷ lệ % để tính thuế GTGT trên doanh thu.Về thuế thu nhập cá nhân[3], mức thuế suất đối với thu nhập từ hoạt động kinh doanh dịch vụ là 5%.
Tóm lại, thuế nhà thầu là thuế mà khi tổ chức nước ngoài, cá nhân nước ngoài phải thực hiện đóng thuế khi thuộc một trong những trường hợp được luật quy định. Hiện nay có rất nhiều cách để tổ chức nước ngoài, cá nhân nước ngoài có thể đóng thuế nhà thầu như khấu trừ thuế tại nguồn; đóng thuế nhà thầu thông qua mã số thuế; kê khai đóng thuế trực tuyến,…Tuy nhiên, đối với thuế nhà thầu nói riêng và các loại thuế khác nói chung thì trước khi kết luận tiền thuế mà đối tượng cụ thể phải đóng thì phải xác định người chịu thuế, đối tượng chịu thuế; mức thuế suất cụ thể,…
Vậy, xem xét trong trường hợp nêu trên thì bên B là cá nhân nước ngoài; có thu nhập phát sinh tại Việt Nam; bên B cung cấp dịch vụ môi giới cho bên A. Do đó, trước khi bên A thanh toán phí môi giới theo hợp đồng môi giới thì bên A có nghĩa vụ khấu trừ một khoản tiền từ lợi nhuận mà bên B có được để đóng thuế nhà thầu[1] (khấu trừ tại nguồn). Bên B sẽ đóng thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân. Về thuế gia trị gia tăng[2], mức thuế suất đối với trường hợp của bên B mức thuế suất là 5% , căn cứ tính thuế là doanh thu tính thuế giá trị gia tăng và tỷ lệ % để tính thuế GTGT trên doanh thu.Về thuế thu nhập cá nhân[3], mức thuế suất đối với thu nhập từ hoạt động kinh doanh dịch vụ là 5%.
Tóm lại, thuế nhà thầu là thuế mà khi tổ chức nước ngoài, cá nhân nước ngoài phải thực hiện đóng thuế khi thuộc một trong những trường hợp được luật quy định. Hiện nay có rất nhiều cách để tổ chức nước ngoài, cá nhân nước ngoài có thể đóng thuế nhà thầu như khấu trừ thuế tại nguồn; đóng thuế nhà thầu thông qua mã số thuế; kê khai đóng thuế trực tuyến,…Tuy nhiên, đối với thuế nhà thầu nói riêng và các loại thuế khác nói chung thì trước khi kết luận tiền thuế mà đối tượng cụ thể phải đóng thì phải xác định người chịu thuế, đối tượng chịu thuế; mức thuế suất cụ thể,…
[1] Điều 1 Thông tư 103/2014
[2] Điều 2 Thông tư 103/2014
[3] Khoản 1 Điều 1 Thông tư 103/2014
[4] Căn cứ khoản 1 Điều 6 Thông tư 103/2014
Căn cứ Điều 9 Thông tư 103/2014
Căn cứ Điều 12 Thông tư 103/2014 quy định về thuế giá trị gia tăng
[5] Căn cứ khoản 3 Điều 2 Văn bản hợp nhất Số: 15/VBHN-VPQH ngày 11 tháng 12 năm 2014 quy định về luật thuế thu nhập cá nhân
Căn cứ Điều 25 Luật Thuế TNCN sửa đổi, bổ sung thuế đối với thu nhập từ kinh doanh
Chúng tôi trên mạng xã hội